"¿De dónde vienes?" Galdetu zion maisuak berandu zetorren ikasleari.
"Señor maestro: txoria visto, harria tirado,
hanken pegado, salto eta salto, sasian entrado, bila eta bila, denbora pasado!"
Halaxe
bota omen zion eskolako atarian erdaraz moldatzen ez zen mutikoak. Goizuetako
lankide batek ibili du istorio hau ahotan aste honetan, amak etxean beti
kontatzen zien, nonbait. Eta gu zazpi belarriz egon gatzaizkio.
Kontakizunaren eta hitz jolasaren samurtasuna, baina, berehala lausotzen da
beste begi batzuekin begiratzen badiogu. Gaztelaniaz egiten behartua zen haur
baten solasa da. Aspaldiko kontua da, noski, gaur gutxi entzuten da halakorik,
ederki aski planifikatua baitago gaztelaniaz zoragarri ikasteko armiarma sare
sendoa. Erran bezala, kode aldaketa eskolan bortxaz sustatu zutenekoaz ari
garela ondoriozta daiteke erraz.
Honek, denboran saltoa egin eta, azken asteetan Nafarroako Hezkuntza
Kontseilariak botatakoen katalogoa ekarri dit gogora. Subliminalki, gugan dira
haren ziztadak. Zer baino zer zentzugabeago. Batetik, hizkuntzaren zonifikazioarekin
euskarak aurrerapauso handiak izan dituela esan du, eta aldi berean, hau ezabatzea
eredu nazionalista inposatzea izanen litzatekeela. Bestetik, PAI ereduaren
porrota makillatzen saiatu da, euskararen kontra gorpuztutakoa salbatzeko
ahalegin duingabean. Lehendik ere, errealitate instituzionala ez
errespetatzeagatik onargarriak ez ziren hogeitaka testuliburu erretiratzeko agindua
eman zuen. Eta abar. Dena amorrazio beraren harira.
Besterik ezean azak jan behar izan baititugu aspaldian. Eta (antzina
hasitako) kolonizazio linguistikoaren fakturak ordaintzen segitzen dugu,
edozein dela erabaki, adierazpen, arau edo legea. Hori da auziaren iltzea. Haiena
ez baita inposizioa. Haiena ez baita nazionalismoa. Ongi irakatsiak dira eta
nola ez, dagokiguna eskatu eta berreskuratzen hasteak urduri jartzen du
Nafarroako Gobernua. Ez darabilte koplarik, egunez egun erakusten dute.
Honela, herrikide egiten gaituen hizkuntzari oinarrizko eskubidea kendu
zaion neurrian, kontuan hartu beharko genuke euskaldun guztion, euskal herritar
guztion kezka behar litzatekeela hemengo edo horko edozein urraketa, orain aipatutakoak
Nafarroan jazoak badira ere. Eta segituko du jazarpenak. Ze bidegabea hizkuntza
hori gorroto duenak hura kudeatzeko eskumena izatea!
Gaztetxoak esan zuen txoria sasian sartu omen zela hura harrapatu nahian
zebilela. Sasi gehiegi bestela ere. Eta esaerak dio: “sasi handian, xori
aunitz”. Hemen txoriak baino, txoriburuak ditugu pilaka.
