Hala du izena Arizkungo Francisca Irigoieni Azkuek jasotako kantak. “Mendiak
bete elurrez, begitartea nigarrez, lan eginez urriki dut baina probetxurikan
ez, orai hemen bizi naiz, sabeleko minez”
amodio-minari egindako kanta epela.
Elurra agertu da mendialdean. Eta mendia elurrez bete denean ospatzen dugu,
atseginez hartzen dugu. Elurrak halako zeremonia bat eskatzen du, eta berezi
bihurtzen ditu belagai, bidezidor, kale eta etxarteak. Nolabaiteko tregoa
galdegiten dio egunerokoari. Elurra handi delarik, ohiko erritmoa aldatzen da,
aldarazten digu. Elurra ausaz delarik, pausa gaitezen iradokitzen digu, eta,
zilegi ikusten dugu proposamena, goxo jasotzen dugu mezua.
Maite dugu elurra, elur bustia, lainoa, hotza. Usaitzen dugu gaurgero. Sarri
gustuz hartuko dugu elurra mara-mara. Gilboka eta matazaka, paupaka, zapa-zapa.
Ama-elurra jaso izan du hainbat kulturak bere mitologia eta sinesmenetan,
Japoneko Elurretako Anderea kasu, edo literatura magikoan Grimm anaien ipuinak
bestela, Frau Holle izenekoa. Sujerentzia handia da ur zuria han eta hemen.
Eta elurra etortzear dela, gure gorputza ohartzen da, jabetzen da, sumatzen
du badatorrela. Nonbait, nahasten omen gaitu eta nabaritzen zaigula esan izan
zaigu beti etxean, batez ere umeak ginela, harrotzen omen ginen nabarmen.
Elur urtea, urte ona dela dio erranak, uzta hobeak ahalbidetzen baititu landutako
lurra heze gordez, esate baterako. Baina elurrak dena on ez dakar eta beldurrak
ere sortu ditu, antzina, batik bat. Arizkunen berean jaso zuen Mariano Izetak “Elur
melur, ez diegu hire beldur, badiegu etxean arto eta egur”. Gaur, bizimodu
aldaketagatik, bestelako eragozpenak sor ditzake, baina beldur handirik zentzu
horretan, ez. Aitzitik, ederki aski baliatu dugu jolas, kirol eta aisia ukanez,
gure probetxu bihurtuz. Beste elur klase bat ez ote den hori…
“Edurra! begion poza! Leioan nago ikusten. Gogoaiak, maro antzean, gogoa
dauste estalduten. (…) Edurra ari da tai gabe; naiko da, noan barrura.
Su-ondoan eserita, amets zarrak barri dira”.
Edurra danean izenez eman zuen poema hau Juan Anjel Etxebarria idazle
bizkaitarrak 1967an. “Edurra nare jausten da; suak geldi igoten dau, bioi
begira nagola gogo-pakeak artzen nau. (…) Neguko eguraldia, etxean dogun beroa!,
Mendian edur zuria, gogoan amets gozoa”.
Mendiak bete elurrez.
Mendiak bete elurrez.
